دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشگاهی دولتی و به اعتقاد برخی اولین مؤسسه آموزش عالی در ایران است که هسته اولیه آن در سال ۱۳۰۸ شکل‌گرفته‌است. این دانشگاه در تهران واقع است و شعبه‌های آن در شهرهای اراک، بهشهر، دماوند و نور قرار گرفته‌اند. این دانشگاه در سال ۲۰۱۶ در رتبه‌بندی تایمز به عنوان بهترین دانشگاه ایران و بالاتر از دانشگاه‌های شریف و تهران قرار گرفت. در سال ۲۰۱۵ نیز این دانشگاه به همراه دانشگاه شریف تنها دانشگاه‌های ایرانی در بین ۶۰ دانشگاه برتر آسیا بودند. رتبه‌بندی سال ۲۰۱۷–۲۰۱۶ کیو اس، دانشگاه علم و صنعت ایران را به عنوان دومین دانشگاه کشور معرفی کرد. با وجود استادان بسیار معروف و مجرب در بسیاری از رشته‌های فنی همچون مهندسی مکانیک و مهندسی برق این دانشگاه یکی از ۳ دانشگاه برتر ایران محسوب می‌شود.

دانشگاه علم و صنعت ایران، تنها دارنده دانشکده مهندسی راه‌آهن و دانشکده مهندسی پیشرفت در خاورمیانه و دانشکده مهندسی خودرو در ایران است؛ همچنین اولین و سال‌ها تنها دانشگاه صنعتی ایران بوده‌است که دارای دانشکده معماری و شهرسازی بوده و تنها دانشگاه صنعتی در ایران است که به‌طور تخصصی به رشته توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی، می‌پردازد.

سطح آموزشی بالا از یک سو، و داشتن امکانات آزمایشگاهی و کارگاهی پیشرفته از سویی دیگر بخصوص در رشته‌های مهندسی عمران، مواد و متالورژی و مکانیک باعث شده تا وجهه صنعتی این دانشگاه پررنگ‌تر شود و دانش‌آموختگان آن بتوانند به سرعت جذب واحدهای صنعتی ایران شوند. همچنین اخیراً پروژه‌های نوینی همچون طراحی ماهواره ملی نوید و ظفر علم و صنعت و پروژه سپر ملی دفاع سایبری در مرکز ملی دفاع سایبری کشور همچنین طراحی موتور هواپیماهای جت و طراحی پلتفرم ملی خودرو کلاس B از طرح‌ها و برنامه‌های ملی و ویژه این دانشگاه محسوب می‌شوند.

در حال حاضر حدود ۱۲۰۰۰ دانشجو در مقاطع مختلف کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا، در رشته‌های مختلف مهندسی و علوم پایه (۴۲ رشته تخصصی) در این دانشگاه مشغول به تحصیل می‌باشند.

پیشینه:

دانشگاه علم و صنعت ایران، در سال ۱۳۰۸، با نام هنرسرای عالی و با هدف ایجاد زمینه‌های لازم برای تحصیلات دوره عالی مهندسی در ایران، تأسیس گردید. محل آن، ابتدا در خیابان سی‌تیر (قوام‌السلطنه سابق) و پس از آن در سال ۱۳۳۶، بعد از اعمال تغییراتی به محل فعلی دانشگاه صنعتی امیرکبیر، انتقال یافت و به عنوان انستیتوی فناوری تهران (TIT)، به فعالیت خود ادامه داد.

در سال ۱۳۴۱ بار دیگر این مؤسسه دستخوش تحولاتی گردید و ساختمان آن نیز به شمال شرق تهران، به زمینی با مساحت ۴۲۰٬۰۰۰ مترمربع، در منطقه نارمک منتقل شد. از آن زمان به بعد هدف اصلی در نظر گرفته‌شده برای آن تربیت دبیر فنی برای تأمین نیروی آموزشی لازم برای هنرستان‌های صنعتی بود. در سال ۱۳۵۱ هنرسرای عالی به دانشکده علم و صنعت ایران تغییر نام داد و در نهایت در سال ۱۳۵۷، با توجه به گسترش و تغییرات کیفی کارگاه‌های علمی و آموزشی، از سوی وزارت آموزش عالی وقت به دانشگاه علم و صنعت ایران تبدیل گردید.

این مؤسسه، از بدو تأسیس، چندین بار تغییر نام و مکان داده‌است که مهم‌ترین آن‌ها بدین شرح است:

• سال ۱۳۰۸: تأسیس با نام هنرسرای عالی در خیابان سی تیر (قوام‌السلطنه)
• سال ۱۳۳۶: تغییر نام به انستیتو تکنولوژی تهران (TIT)
• سال ۱۳۴۲: تغییر نام به هنرسرای عالی و انتقال به منطقه نارمک
• سال ۱۳۵۱: تغییر نام به دانشکده علم و صنعت ایران
• سال ۱۳۵۷: ارتقا به دانشگاه علم و صنعت ایران

دانشکده‌ها:

دانشگاه علم و صنعت ایران دارای ۱۵ دانشکده، مرکز آموزش الکترونیک و سه گروه مستقل آموزشی فرهنگ و معارف اسلامی، زبان‌های خارجه و تربیت بدنی است.

• دانشکده مهندسی برق
• دانشکده مهندسی پیشرفت
• دانشکده مهندسی خودرو
• دانشکده مهندسی راه‌آهن
• دانشکده مهندسی شیمی
• دانشکده مهندسی صنایع
• دانشکده مهندسی عمران
• دانشکده مهندسی کامپیوتر
• دانشکده مهندسی مکانیک
• دانشکده مهندسی مواد و متالورژی
• دانشکده معماری و شهرسازی
• دانشکده ریاضی
• دانشکده فیزیک
• دانشکده شیمی
• دانشکده فناوری‌های نوین
• مرکز آموزش الکترونیک

همچنین سه گروه زبان‌های خارجی، تربیت بدنی و علوم ورزشی و معارف اسلامی هم در این دانشگاه به ارائه واحدهای درسی مرتبط می‌پردازند.

پژوهشکده‌ها و مرکزهای پژوهشی:

• پژوهشکده سبز
• پژوهشکده الکترونیک
• پژوهشکده حمل و نقل
• پژوهشکده مهندسی و فناوری عصبی ایران
• مرکز تحقیقاتی آنتن و مایکروویو
• مرکز تحقیقات سیمان
• مرکز تحقیقات قیر و مخلوطهای آسفالتی
• مرکز تحقیقات و فناوری اطلاعات
• مرکز تحقیقات نانوپترونیکس
• آزمایشگاه علوم و مهندسی اعصاب

جایگاه دانشگاه در رتبه‌بندی‌های معتبر بین‌المللی:

بر اساس نظام معتبر رتبه‌بندی تایمز در سال ۲۰۱۶، دانشگاه علم و صنعت ایران به عنوان دانشگاه اول کشور در جایگاه ۴۷۵ دانشگاه‌های جهان قرار گرفت که بعد از آن دانشگاه صنعتی شریف به عنوان دانشگاه دوم کشور جایگاه ۴۸۳ جهان را به خود اختصاص داد. همچنین در سال ۲۰۱۷ نیز این دانشگاه به عنوان دانشگاه اول کشور معرفی شد.

در رتبه‌بندی سال ۲۰۱۷–۲۰۱۶ کیو اس، دانشگاه علم و صنعت ایران به عنوان دومین دانشگاه کشور معرفی شد. همچنین این دانشگاه در میان دانشگاه‌های جهان رتبه ۴۹۱–۵۰۰ را به دست آورد.

براساس نظام رتبه‌بندی بین‌المللی دانشگاهی لایدن در سال ۲۰۱۶، دانشگاه علم و صنعت ایران رتبه ۴۳۶ رابین دانشگاه‌های برتر جهان کسب کرد. همچنین این دانشگاه در رشته‌های فنی و مهندسی نیز در رتبه ۱۸۹ جهان قرار گرفت.

در رتبه‌بندی معتبر یواس نیوز اند ورلد ریپورت سال ۲۰۱۶، علوم مهندسی دانشگاه علم و صنعت ایران در رتبه ۱۱۹ جهان و همچنین علوم مواد این دانشگاه در رتبه ۱۹۰ قرار گرفتند.

همچنین بر اساس رتبه‌بندی NTU در سال ۲۰۱۵، این دانشگاه در رشته‌های فنی و مهندسی در رتبه ۱۶۷ جهان و دانشکده مهندسی مکانیک این دانشگاه در جایگاه ۴۸ دانشکده‌های مهندسی مکانیک دانشگاه‌های جهان قرار دارد.

در رتبه بندی سال 2018 NTU، دانشگاه علم و صنعت در رشته مهندسی مکانیک رتبه 43 جهان و سوم ایران و در رشته مهندسی عمران رتبه 130 جهان و دوم ایران را کسب کرد.